Verschillende petten op binnen het familiebedrijf: wat leren drie cirkels ons?

Deze set aan doelstellingen leiden niet altijd tot eenduidige, vanzelfsprekende keuzes. Er moeten continue afwegingen gemaakt worden, binnen de familie, maar zeker ook met de belangrijkste stakeholders binnen de onderneming, maar die buiten familie vallen.
Een belangrijk inzicht is dat familieleden vaak meerdere ‘petten’ dragen: die van familielid, eigenaar en/of ondernemer. Welke pet je op hebt, bepaalt de manier waarop je naar een vraagstuk kijkt op dat moment.

Om deze dynamiek beter te begrijpen, wordt in de familiebedrijfskunde vaak gewerkt met het driecirkelmodel. De drie cirkels staan voor: familie, eigendom en bedrijf (zie onderstaande afbeelding). Elke betrokken persoon die een rol speelt rond de ondernemende familie en het bedrijf kan in deze drie cirkels worden geplaatst. De zeven mogelijke posities zijn als voorbeeld in de afbeelding opgenomen. Traditioneel zie je in het midden vaak de bekende DGA (directeur-grootaandeelhouder) staan.
Door binnen de familie naar elkaar duidelijk te maken wie waar in het driecirkelmodel nu en in de toekomst gepositioneerd is, begrijp je beter vanuit welke perspectief/perspectieven iemand naar dingen kijkt. Dit maakt dat er meer begrip is voor de keuzes en meningen van betrokkenen.

Als ondernemende familie word je regelmatig geconfronteerd met uitdagingen om keuzes te maken. Bekende voorbeelden die vaak terugkeren zijn:

• Hoe stellen we een familiestatuut op?
• Hoe richten we de governance in zodat we toekomstbestendig zijn?
• Hoe pakken we opvolging aan binnen de onderneming?
• De planning naar de toekomst welk familielid binnen de onderneming werkzaam kan/wil zijn, en in welke rol.

Door het driecirkelmodel te gebruiken, krijgen gesprekken structuur. Vaak zorgt het invullen van het model samen al voor een “aha-moment”. Je begrijpt beter waarom iemand een standpunt inneemt: niet omdat hij of zij lastig wil doen, maar omdat hij of zij ook een ander belang vertegenwoordigt. Met het driecirkelmodel kun je vraagstukken vanuit verschillende kanten bekijken en iedereen laten meedenken. Je kunt het ook gebruiken om vooruit te kijken: hoe ziet het eruit als de volgende generatie het bedrijf overneemt?

Het driecirkelmodel kun je eenvoudig tekenen op een whiteboard of flip-over. Maar een digitaal driecirkel moedel maakt het pas echt dynamisch en praktisch inzetbaar. Met een digitale versie kun je sneller schakelen, rollen en generaties zichtbaar maken en direct inspelen op veranderingen.
Met de software van Equimerio kun je eenvoudig een digitaal driecirkelmodel opstellen én dit koppelen aan onder andere het genogram en de organisatiestructuur. Hierdoor worden familiebanden, generaties en rollen direct inzichtelijk, wat gesprekken verdiept en besluitvorming versnelt.